Yüksək sürətli frezləmədə alətin qeyri-balanslığının aradan qaldırılması üsulunun işlənməsi

Abstract

Yüksəksürətli frezləmə müasir istehsalat proseslərinin mühüm hissəsini təşkil edir və yüksək dəqiqliklə, sürətlə emal etməyə imkan verir. Bununla belə, yüksək sürətlə işləyən frezləmə alətlərində qeyri-balanslığ mühüm problemə çevrilir, çünki bu, alətin və dəzgahın vibrasiyasına, aşınmasına və nəticədə emal keyfiyyətinin azalmasına səbəb olur. Qeyri-balanslığın aradan qaldırılması metodlarının işlənib hazırlanması bu baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Alətin qeyri-balanslığı onun kütlə mərkəzinin fırlanma oxu ətrafında qeyri-bərabər paylanması nəticəsində yaranır. Bu, mərkəzdənqaçma qüvvələrinə səbəb olur ki, bu da alətin və dəzgahın vibrasiyasına gətirib çıxarır. Qeyri-balanslığı iki əsas növə bölmək olar: statik və dinamik qeyri-balanslığ. Statik qeyri-balanslığ, kütlə mərkəzinin fırlanma oxundan uzaqda yerləşdiyi vəziyyətdir. Dinamik qeyri-balanslığ isə kütlənin fırlanma oxu boyunca qeyri-bərabər paylanması ilə bağlıdır. Statik qeyri-balanslığı aradan qaldırmaq üçün kütlə mərkəzini fırlanma oxuna yaxınlaşdırmaq lazımdır. Bu, xüsusi balanslaşdırma dəzgahlarında kütlələrin əlavə edilməsi və ya çıxarılması ilə həyata keçirilir. Dinamik qeyri-balanslığı aradan qaldırmaq üçün isə aləti iki müstəvidə balanslaşdırmaq lazımdır ki, həm statik, həm də dinamik qeyri-balanslığ aradan qaldırılsın.Qeyri-balanslığın aradan qaldırılması üçün müxtəlif metodlar mövcuddur.Statik balanslaşdırma metodunda alət xüsusi balanslaşdırma dəzgahlarına qoyulur və kütlə mərkəzini fırlanma oxuna yaxınlaşdırmaq üçün kütlələr əlavə edilir və ya çıxarılır. Dinamik balanslaşdırma isə inersiya momentlərini nəzərə almağı tələb edir və alət iki müstəvidə balanslaşdırılır. Həm statik, həm də dinamik qeyri-balanslığı aradan qaldırmaq üçün kompensasiya kütlələri istifadə olunur. Yüksəksürətli frezləmə prosesində qeyri-balanslığın aradan qaldırılması üçün yeni metodlar işlənib hazırlanmışdır. Bu metodlar arasında avtomatik balanslaşdırma sistemləri, adaptiv idarəetmə sistemləri və yeni materialların və texnologiyaların istifadəsi yer alır. Avtomatik balanslaşdırma sistemləri vibrasiyaları aşkar etmək və balanssızlığı düzəltmək üçün real vaxt rejimində işləyir. Bu sistemlər, vibrasiyaları azaldaraq alətin və dəzgahın ömrünü uzadır və emal keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Adaptiv idarəetmə sistemləri isə vibrasiyaları və qeyri-balanslığı minimuma endirmək üçün frezləmə prosesinin parametrlərini dinamik olaraq tənzimləyir. Bu sistemlər, frezləmə sürətini, dərinliyini və digər parametrləri optimallaşdıraraq qeyri-balanslığı azaltmağa kömək edir. Yüksəksürətli frezləmə prosesində qeyri-balanslığın aradan qaldırılması üçün yeni materialların və texnologiyaların istifadəsi də əhəmiyyətlidir. Məsələn, yüngül və davamlı materiallardan hazırlanmış alətlər vibrasiyaları azaltmağa kömək edir. Eyni zamanda, yüksək dəqiqlikli istehsal texnologiyaları alətin dəqiq balanslaşdırılmasını təmin edir. Alətin qeyri- balanslığının aradan qaldırılması metodlarının tətbiqi frezləmə prosesinin effektivliyini artırır və keyfiyyətini yüksəldir. Bu metodlar, alətin və dəzgahın ömrünü uzadır, emal keyfiyyətini yaxşılaşdırır və istehsalat xərclərini azaldır. Qeyri-balanslığın aradan qaldırılması üçün tətbiq olunan metodlar müasir texnologiyaların və elmi-tədqiqat işlərinin nəticəsidir. Bu sahədə davam edən tədqiqatlar və inkişaflar frezləmə prosesinin daha da optimallaşdırılmasına və yüksək keyfiyyətli məhsulların istehsalına imkan verir. Nəticə etibarilə, yüksək sürətli frezləmə prosesində alətin qeyri-balanslığının aradan qaldırılması metodlarının işlənib hazırlanması və tətbiqi müasir istehsalatın mühüm vəzifələrindən biridir. Bu metodlar, frezləmə prosesinin keyfiyyətini və effektivliyini artırmaqla yanaşı, istehsalat xərclərini azaldır və məhsulun rəqabət qabiliyyətini yüksəldir. Gələcək tədqiqatlar və inkişaflar bu sahədə daha çox yeniliklər və irəliləyişlər vəd edir, bu da müasir istehsalatın inkişafına böyük töhfə verəcək.