Abstract:
Sinif tərkibi şagirdlərin nailiyyətləri üçün ən vacib
həmyaşıd qruplarından biri kimi qəbul edilmişdir. Fərdi nailiyyətlərdə sinif
kompozisiyasının rolu ilə bağlı tədqiqatlar adətən üç kompozisiya ölçüsünə diqqət yetirir:
orta performans, sosial-iqtisadi tərkib və məktəb sinfində etnik və ya irqi tərkibi. Bütün
bu bir-biri ilə əlaqəli ölçüləri əhatə edən tədqiqatlar nadir olsa da, bunu edən bir neçə
tədqiqat göstərir ki, həmyaşıd qruplarının etnik tərkibi nailiyyət üçün sosial-iqtisadi
statusdan və ya həmyaşıdların nailiyyətindən (Hoxby) daha az əhəmiyyətlidir və ya hətta
əhəmiyyətsizdir.
Çoxsaylı tədqiqatlar məktəblilərin fərdi təhsil nailiyyətlərinə kompozisiya təsirini
təklif edir, lakin əsas mexanizmlər haqqında çox az şey məlumdur. Ümumiyyətlə, məktəb
siniflərində kompozisiya effektlərinin iki fərqli izahı fərqləndirilmişdir. “Ümumi” sinif
effekti fərziyyəsindən sonra bəzi alimlər kompozisiya effektlərinin əsasən müəllim və ya
daha ümumi sinif mühitindən keçdiyini fərz edirlər. Müəllimlər məktəb sinfində ümumi
şagird kollektivinin nailiyyətlərinə öz gözləntilərini və tədris rejimini tənzimləməklə
cavab verə bilər və bununla da təhsil mühitindən asılı olaraq şagird nailiyyətlərini şişirdə
bilərlər.